Dziecko 5-6-letnie ma wprawdzie rozwinięty słuch fonemowy, ale jego sprawność często nie wystarcza do opanowania złożonego procesu jakim jest czytanie i pisanie.

Według Cackowskiej (1984 s. 31) „nauka ta wymaga od dziecka umiejętności świadomego różnicowania dźwięków mowy i wyodrębniania w słowach, gdyż bez tego niemożliwa jest ich symbolizacja za pomocą liter”. Również umiejętność zapamiętywania dźwięków w kolejności czasowej w danym słowie jest bardzo ważna. Od niej zależy treść znaczeniowa – te same dźwięki ułożone w innej kolejności tworzą inne słowo. Umiejętność świadomego dokonywania operacji analityczno-syntetycznych stanowi warunek gotowości do podjęcia nauki czytania i pisania.
Nie jest to dla dziecka proste. Naturalne warunki obcowania z dorosłymi nie wykształcają w stopniu dostatecznym umiejętności analizy i syntezy głoskowej. Dotychczas w procesie komunikacji językowej zwracało ono uwagę na stronę znaczeniową mowy. Natomiast dzieci przygotowujące się do rozpoczęcia systematycznej nauki czytania i pisania muszą odkryć, dowiedzieć się, że język mówiony jest potokiem artykułowanych dźwięków. Przy czytaniu i pisaniu musi sobie uświadomić, że potok mowy składa się ze zdań, te zaś z wyrazów, które z kolei można podzielić na sylaby i głoski. Chcąc przeczytać lub zapisać tekst dziecko musi przeprowadzić dokładną analizę i syntezę słuchową wyrazu. Czytając, dziecko musi najpierw przełożyć poszczególne znaki graficzne na właściwe im dźwięki mowy, a następnie złożyć je w całość odpowiadającą danemu słowu. Pisząc ze słuchu, dziecko wykonuje analogiczne czynności w odwrotnym porządku. Najpierw musi z całości słuchowej dyktowanego słowa wyodrębnić poszczególne dźwięki, później każdemu z tych dźwięków przyporządkować odpowiadający mu znak graficzny. Ten właśnie proces: składanie poszczególnych dźwięków w jedną całość przy czytaniu (synteza) i rozkładanie wyrazów na właściwe dźwięki przy pisaniu ze słuchu (analiza) sprawia dzieciom największe trudności. Napisane słowa bywają często niezrozumiałe – tak duże błędy popełniają dzieci. Umiejętność dokonywania analizy fonemowej konieczna jest szczególnie na początku nauki pisania. Na podstawie przeprowadzonych badań (por. m. in Milewski 1999) stwierdza, że dzieci, którym nie pozwolono dokonywać głośnej analizy fonemowej słów podczas ich zapisywania popełniły siedem razy więcej błędów niż dzieci, które miały możliwość głośnego głoskowania. Dorośli nie dokonują już takiej segmentacji fonemowej zapisywanego słowa, ponieważ korzystają z wykształconych stereotypów ruchowych.
Operacje analizy i syntezy głoskowej są dla dziecka nowe i trudne ze względu na swój abstrakcyjny charakter. Nie rozwijają się spontanicznie. Wymagają treningu i ćwiczeń. Prawidłowej analizy i syntezy słuchowej należy uczyć dzieci w trakcie celowo zorganizowanych ćwiczeń, gdyż wykonywanie tychże operacji wymaga dużej sprawności percepcyjnej i poprawnych operacji umysłowych. Najmniej skuteczne i przydatne będzie zmuszanie dziecka do „głoskowania”. Czynność ta jest trudna i nudna, gdyż wymaga pamiętania abstrakcyjnych dźwięków oraz wykonania z tymi ulotnymi „tworami” określonych operacji. Jednak trening tych umiejętności przeprowadzany w atrakcyjny sposób poprawia wyniki dzieci, zwłaszcza sześcioletnich (Galińska i Jarząbek 1990). Badania Krasowicz- Kupis (1999) potwierdzają, że przeprowadzenie analizy i syntezy fonemowej jest trudne nawet dla dzieci 6-letnich.
Wielu badaczy próbowało odnaleźć prawidłowości rządzące procesami analizy i syntezy głoskowej. W odróżnieniu od analogicznych operacji na sylabach, dzieci nie dzielą spontanicznie, w naturalnych sytuacjach na głoski. Różnice świadczyć mogą o innym charakterze tych umiejętności. Czy przeprowadzanie operacji na fonemach jest umiejętnością rozwojową, czy pochodną nauki czytania i pisania?
Badania przeprowadzone przez Kaja i Nair (2003) dotyczące znaczenia Testu Świadomości Fonologicznej w diagnozie dysleksji potwierdziły, że wieloaspektowa świadomość fonologiczna (taka, w której badany wykonuje kilka operacji fonologicznych jednocześnie) ma duże znaczenie dla opanowania umiejętności czytania. Szczególnie widoczne jest to w początkowej nauce czytania w wieku siedmiu lat. Wniosek ten, jak podkreślają same autorki, ma wartość nie tylko dla celów diagnostycznych. Przede wszystkim ma kluczowe znaczenie dla programów stymulacji rozwoju czy terapii. Również badania Krasowicz- Kupis (1999) potwierdzają wyniki korelacji między świadomością fonologiczną, a techniką i tempem czytania.
Lipowska (2001 s. 61) twierdzi, że „wspomniany wcześniej słuch fonemowy bazuje na słuchowym rozróżnianiu fonemów. Skoro identyfikacja fonemów jest umiejętnością uwarunkowaną rozwojowo, to operowanie nimi w izolacji nie może być, wyłącznie efektem nauki czytania i pisania”.

„Zobowiązuję się oceniać samego siebie według rzeczywistej wartości i ważności i być zawsze odpowiedzialnym tak za siebie, jak i za moje działania wobec innych ludzi”

Powyższy cytat z deklaracji członkowskiej Kalifornijskiego Komitetu na rzecz promocji szacunku do samego siebie zachęca do bycia odpowiedzialnym za siebie i innych. jednak jak nauczyć dzieci odpowiedzialności w dzisiejszych czasach?

Ostatnio bardzo dużo się mówi o tym, że dzieci i młodzież dopuszczają się aktów przemocy. Nie chodzi tylko i wyłącznie o przemoc fizyczną, ale również o wulgaryzmy, zastraszanie, nietolerancję czy też wandalizm, winą obarcza się często nauczycieli, a tak naprawdę nie wszystkie przyczyny negatywnych zachowań związane są ze szkołą. Źródła należy częściowo szukać w funkcjonowaniu rodziny. Jednym z najważniejszych zadań rodziców i wychowawców jest nauczenie dziecka odpowiedzialności, uświadomienie mu, że każdy czyn pociąga za sobą określone konsekwencje. Przede wszystkim należy wymagać od dziecka odpowiedzialności adekwatnie do wieku i pozwolić mu czasem spróbować gorzkich owoców niewłaściwego postępowania.

Każdy rodzic chciałby, aby jego dziecko było jak najwcześniej odpowiedzialne i ponosiło konsekwencje za swoje czyny. Niestety, zdolność ta nie jest taka łatwa do osiągnięcia. Ważne jest zatem powierzanie dziecku w wieku przedszkolnym takich obowiązków, które mogą sprawić mu przyjemność i dzięki którym może się również czegoś nauczyć, na przykład:

• samodzielne mycie rąk, zębów
• posługiwanie się sztućcami
• samodzielne ubieranie
• uczestniczenie w niektórych pracach porządkowych
• sprzątanie swojego pokoju
• ścielenie łóżka
• nakrywanie do stołu
• wynoszenie śmieci, itp.

Czasami będzie to „orka na ugorze”, ale nie wyręczajmy swoich pociech z powierzonych im obowiązków.

Zapominamy również, jak ważną rolę spełnia akceptacja.

Dziecko akceptowane uczy się też akceptować i zdobywać poczucie własnej wartości. Staje się samodzielne, konstruktywnie radzi sobie ze zwykłym rozczarowaniem oraz cierpieniem wieku dziecięcego i młodzieńczego. Dziecko musi czuć, że jest kochane. Możemy nagradzać jego właściwe zachowania i niekoniecznie musi to być nagroda rzeczowa, wystarczy dobre słowo. Nigdy nie poniżajmy dziecka, bo wtedy czuje się ono winne, odczuwa niesprawiedliwość i reaguje przekornie.

Przedszkole także bierze czynny udział w uczeniu odpowiedzialności. Bardzo ważne jest jednak to, aby rodzice, wychowawcy i nauczyciele pozostawali ze sobą w stałym kontakcie, aby móc wspólnie ustalić najważniejsze potrzeby dziecka i znaleźć właściwe metody wychowawcze. Przedszkole jest nie tylko terenem zdobywania informacji i umiejętności, ale również miejscem kształcenia woli, charakteru i osobowości dziecka.

Główne zalecenia w zakresie egzekwowania obowiązków sprowadzają się do następujących wskazań:

v  sprawić, by obowiązki zyskały na znaczeniu w życiu całej rodziny

v  należy starać się w miarę obiektywnie ocenić możliwości dziecka, nie wymagać niezwykłych osiągnięć, ale  systematyczności i pilności

v  należy skorelować aspiracje i dążenia dziecka z jego zamiłowaniami, poziomem uzdolnień i warunkami fizycznymi

v  w przypadku trudności niezbędne jest zorganizowanie konkretnej pomocy. Nie należy tego unikać, bać się, wstydzić, odwlekać w nieskończoność.

To, co najważniejsze w relacji rodzic-dziecko, to właśnie poczucie wzajemnego przywiązania i zaufania,

na tym gruncie rodzą się wartości i odpowiedzialność.

Nie zapominajmy, że nasze dzieci będą w przyszłości przekazywać to dziedzictwo

własnym dzieciom.

Bajki należy wprowadzać od najwcześniejszego etapu rozwoju dziecka. Dla najmłodszych najlepsze będą proste bajki, z mniejszą ilością wątków i bohaterów. Bajki pozwalają wykształcić u dzieci właściwe postawy moralne, rozgraniczać dobro od zła, stawać po właściwej stronie i kierować się moralnością. Dzięki bajkom dziecko nie tylko przyswaja ważne dla swojego rozwoju wartości i wzorce osobowe, ale też nowe pojęcia, takie jak miłość, przyjaźń i empatia. Umieszczenie ich w bajce, w kontekście interesującej dla dziecka historii, pozwala mu lepiej zrozumieć ich znaczenie. Bajki pomagają kształtować system wartości dziecka oraz jego inteligencję emocjonalną. To także okazja, by przenieść się do najdalszych zakątków świata, poznać odmienne kultury, a co za tym idzie rozwinąć tolerancję i ogólną wrażliwość na odmienność. 

Bajki to jeden z najskuteczniejszych sposobów przekazywania wiedzy i wartości – tłumaczy Michał Malinowski, Dyrektor Muzeum Bajek, Baśni i Opowieści, jeden z ekspertów Akademii Misia Haribo, cyklicznego programu dla przedszkoli i nauczycieli wychowania przedszkolnego.  Jak przekazać trudne i skomplikowane pojęcia w przystępny dla dzieci sposób? Zdaniem eksperta Akademii Misia Haribo wystarczy zastosować metafory, które pozwolą porównać obco brzmiące pojęcia do obrazów i zjawisk, które już znają. Bajki, w których można słuchać i wyobrażać sobie akcję, dają też większe pole do kreatywnego myślenia. Dzieci muszą same przełożyć słowa i dźwięk na obraz. Mają ponadto okazję osłuchać się z poprawnym akcentem, intonacją i rytmem wypowiedzi.

Wspólnie czytana, opowiadana przez rodzica czy odtwarzana z nagrania bajka poszerza słownictwo oraz uczy prawidłowego formułowania myśli poprzez zdania zgodne z zasadami gramatyki. To też idelany sposób na spędzenie czasu razem i budowanie więzi między rodzicem a dzieckiem. - Dzięki czytaniu bajek rodzice mają możliwość budowania relacji ze swoją pociechą, opartej na bliskości, czułości i uważności. Zarówno dziecko, jak i opiekun w ten sposób zaspokajają swoje bardzo ważne potrzeby: miłości, przynależności i akceptacji – mówi Dorota Kalinowska, psycholog i ekspert Akademii Misia Haribo. – Ponadto, spędzając wspólny czas na czytaniu, kształtujemy w dzieciach zdrowe nawyki, uczymy malucha bycia razem i komunikowania się z innymi, co z pewnością wpłynie pozytywnie na jego rozwój oraz relacje z innymi ludźmi.


Bajki odgrywają znaczącą rolę dla rozwoju emocjonalnego i intelektualnego dziecka.  Wspólne czytanie dostarcza wiele radości, a ciepły głos opiekuna działa wyjątkowo .

Z doświadczenia wiemy, że rzeczy nowe zwykle nas przerażają. Zmiana istniejącej rzeczywistości powoduje utratę bezpiecznej rutyny. Dorosły człowiek radzi sobie ze zmianami zwykle w sposób konkretny oswajając je i modyfikując, tak by przynosiły mu one korzyść. W niedługim czasie obawy znikają i to, co było nieznane staje się przyjemne.
Ważną rolą rodzica jest pomoc w oswojeniu wszelakich strachów swojego dziecka.

Wśród wielu problemów skłaniających do refleksji nad kształtem życia współczesnego człowieka na szczególną uwagę zasługuje jakość międzyludzkich relacji. Coraz większy niepokój budzi przemoc i okrucieństwo, rosnąca liczba przestępstw, brutalność, działań skierowanych przeciwko drugiemu człowiekowi.
Takie zachowanie nie kończy się tylko na osobniku agresywnym, ale udziela się innym, z którymi on przebywa.
Od kilku lat w mediach, głównie w telewizji, pojawiają się sygnały dotyczące niewłaściwych, a wręcz bulwersujących zachowań dzieci i młodzieży. Agresję obserwujemy nie tylko na filmach dla dorosłych, ale także w bajkach dla dzieci. Problem agresji dotyczy ludzi w każdym wieku nawet dzieci w wieku przedszkolnym. Dzieci agresywne sprawiają dużo trudności, zarówno nauczycielom jak i rodzicom. Są one niezdyscyplinowane, naruszają zasady panujące w przedszkolu, negatywnie wpływają na swoich kolegów.